16: Toga virilis

Dies festus erat, nam Marcus togam virilem sumptam

celebrabat. Mane omnis familia ad Lararium venit.

Silentio Marcus inter patrem et matrem stabat.

Et fratres et sorores et omnes servi aderant.

Omnia puerilia Marcus ante Lararium posuit:

bullam et togam praetextam et gladium ligneum,

quo semper ludebat, dum parvus puer erat. Deinde

pater Laribus sacrificium fecit. Omnes dixerunt:

‘Lares boni, vobis gratias agimus, quod Marcum

nostrum adhuc protexistis.’

Servi Marco ante oculos parentum novam togam

virilem induerunt. Pater filio osculum dedit.

Fratres et sorores ingenti gaudio clamabant:

‘Io Marce, non iam puer es, sed vir fortis, io!’

Simili gaudio mater filium tenebat. Ridebat et

lacrimabat. Marcus autem post breve tempus

resistere incepit: ‘Iam satis est! Nonne hodie diem

festum celebramus? Desine ergo lacrimare!’

Tempore postmeridiano cum amicorum agmine

pater filium multas per vias in forum duxit, ubi

Marcus omnibus amicis togam virilem ostendebat.

Deinde Marcus cum patre in Tabulario ad scribam

accessit. Voce magna pater dixit: ‘Ecce filius meus

Marcus Pomponius Crispus.’ Scriba respondit:

‘Filius tuus civis Romanus nunc est.’ Postea in

monte Capitolino Marcus et pater sacrificium

fecerunt omnibus deis, qui puerum per omnes

annos pueritiae protexerant.

Antea pater amicos ad cenam communem

invitaverat. Omnes venerunt. Cena erat optima.

Postquam servi vinum dulce hospitibus

tradiderunt, omnes pocula sustulerunt:

‘Civi novo et illustri viro salus et felicitas!’