53: Limes
Voordat ik begin
Introductie
Germanicus Caesar beschrijft in deze brief aan keizer Tiberius de rampzalige terugkeer van zijn legioenen naar hun legerkamp. De zee was te ondiep om de schepen vol te kunnen laden met legioenen, waardoor hij een deel van zijn manschappen moet bevelen te voet langs de kust terug te keren. Plotseling worden ze overvallen door een springvloed.
Germanicus Caesar Imperatorem Tiberium salutat.
Legiones Romanas in Germania ducens multos per
annos his finibus moratus sum. Me mandavisti, ut
signa legionum, quondam a Varo amissa, referrem.
Signis illis post expeditionem longiorem non
repertis tamen hieme incipiente ad castra redire
constitui. Si naves omnibus militibus onustae
essent, tam graves fierent, ut mare vadosum
transire non possent. Ideo Vitellium legatum cum
parte exercitus litore Oceani ad Rhenum redire
iussi, dum ipse cum classe per mare redeo.
Vitellius primum aestu leniter crescente iter
quietum habuit. Mox autem impetu Aquilonis
in ea regione saepe furentis tumescit Oceanus et
submergitur terra. Fundo latente milites solum
incertum a terra stabili discernere non possunt.
Sternuntur fluctibus, gurgitibus hauriuntur.
Iumenta, sarcinae, corpora exanima inter
homines fluunt. Undis ferventibus milites
modo pectore exstant, modo submerguntur.
Alii viam stabiliorem invenientes servantur,
alii fundo cedente pereunt.
Maxima parte agminis tandem in terram altiorem
collecta Vitellius milites iussit exspectare lucem.
Pernoctaverunt sine igne, sine cibo, vestibus
madentibus. Viros discedere impediebant undae,
eos undique cingentes, sicut hostes oppidum
obsidentes. Sole orto Vitellius terram redditam
esse videns facile viam repperit. Agmine in castra
ducto mihi omnia rettulit.
His auditis melius mihi videtur expeditionem
novam trans Rhenum omittere, quoniam primam
multis viris optimis amissis tamen re infecta
finivimus. Tibi Imperatori suadeo, ut flumen
Rhenum dehinc Imperii Romani limitem habeas.
Vale.