37: Alesia

Alesia oppidum urgebatur obsidione longa

exercitus Romani. Alesiani ceteras Galliae

gentes auxilio vocaverant, sed auxilia nondum

pervenerant. Nihil aliud facere poterant Alesiani

quam adventum sociorum exspectare.

Et in castris Romanis milites initium proelii

patienter exspectabant. Militum pars munitiones

custodiebat, pars in castris alia munera explebat.

Prope praetorium sedebat centurio plurimorum

stipendiorum paucis cum militibus imperitis, qui

arma tergebant. Centurio vetus nomine Garrulus

eis narrabat de miris bestiis, quae trans

Rhenum flumen vivebant. Dixit: ‘Ipse uros vidi,

nam bis nos Caesar in silvas Germaniae duxit.’

Iuvenibus bestiae cornu ostendit et ‘Ecce’, inquit,

‘cornu est uri. Uri sunt saevissimi, magnitudine

paulo minores quam elephanti, specie et colore

similiores tauris. Ingens est vis eorum; neque

animalibus neque hominibus parcunt. Unus

tamen a nobis captus est.’

Iuvenes attoniti rogaverunt: ‘Quomodo animal

tam saevum capi potest?’ Respondit Garrulus:

‘Barbari nos foveam facere docuerunt. Postquam

urus in foveam cecidit, facile est eum interficere.

Munus autem difficillimum est adigere urum usque ad

foveam. Quoniam ego solus id facere audebam,

mihi postea uri cornu praemium datum est.’

Amicus centurionis, qui accesserat fabulamque

audiverat, risit: ‘O amice, licetne tibi corrumpere

iuventutem parvis mendaciunculis tuis? Minime

credo te solum uro parem fuisse! Memini barbaros

aleae vehementer esse addictos. Nonne alea cornu

obtinuisti?’ Irate negavit Garrulus, sed plura dicere

non potuit: strepitus cornuum ad arma vocavit

Romanos. Tandem incepit ad Alesiam proelium

summum Gallici belli.